شب‌های پرستاره، نورهای مجازی: دنیای ون‌گوگ در استانبول دیجیتالی می‌شود

• نصب‌های هنری شامل گل‌های آفتابگردان هولوگرافیک، معماهای تعاملی و فعالیت‌های رنگ‌آمیزی دیجیتال الهام‌گرفته از نقاشی‌های ون‌گوگ است. • «ون‌گوگ: پی‌جویی نور» بازتابی از یک دگرگونی فرهنگی گسترده‌تر در استانبول است، جایی که فناوری دیجیتال در حال بازتعریف شیوه‌ی نمایش، تجربه و به خاطر سپردن هنر است. استانبول درخشش زرد آفتابگردان‌ها، آبی عمیق آسمان‌های پرستاره و ضربه‌های بی‌قرار قلم‌موی ون‌گوگ اکنون در استانبول بازدیدکنندگان را فرا می‌گیرد و آنان را دعوت می‌کند تا به درون دنیای این نقاش گام نهند، نه آنکه تنها تماشاگر آن باشند.

نمایشگاه دیجیتال بزرگ «ون‌گوگ: پی‌جویی نور» در مرکز تجربه دیجیتال شهرداری کلان‌شهر استانبول، دنیای نقاش هلندی را با فناوری غوطه‌وری زنده می‌سازد و داستان او را به سفری چندحسی از رنگ، صدا و احساس بدل می‌کند. به‌جای تابلوهای قاب‌شده سنتی، فضاهای دیجیتالی پر از نورهای متغیر، موسیقی و حرکت، بازدیدکنندگان را به خیال یکی از محبوب‌ترین هنرمندان تاریخ می‌برند. ون‌گوگ، متولد ۱۸۵۳ در هلند، طی تنها بیش از یک دهه بیش از ۲۰۰۰ اثر هنری خلق کرد.

او با وجود رنج بیماری روانی و فقر، استقامت ورزید و آثارش – هرچند در زمان حیات کمتر شناخته شد – تأثیری عمیق بر هنر مدرن گذاشت. از رنگدانه تا پیکسل نمایشگاه در «اتاق دیجیتال» آغاز می‌شود، جایی که بازدیدکنندگان زندگی ون‌گوگ را از خلال نامه‌ها، پانل‌های زندگینامه‌ای و نمایشگرهای تعاملی مرور می‌کنند. مسیر رشد او به عنوان هنرمند به ترتیب زمانی آشکار می‌شود: از طراحی‌های اولیه و دشواری‌ها تا آثار درخشان سال‌های پایانی.

در میان بخش‌ها: آفتابگردان‌های هولوگرافیک، معماهای تعاملی و فعالیت‌های رنگ‌آمیزی دیجیتال الهام‌گرفته از آثار او. این سفر با تجربه واقعیت مجازی (VR) ادامه می‌یابد که بر اساس آخرین پالت رنگی هنرمند – هدیه‌ای از دوستش «پُل گاگه» – ساخته شده است. این تجربه غوطه‌وری، که برای موزه اورسه پاریس طراحی شده، برای نخستین بار در ترکیه ارائه می‌شود.

از طریق هدست، دشت‌های طلایی می‌درخشند و آفتابگردان‌ها سر برمی‌آورند، به گونه‌ای که گویی بازدیدکننده مستقیماً وارد نقاشی‌های ون‌گوگ شده است. همراه با اجراهای پیانوی فرانتس لیست از اپراهای واگنر – موسیقی محبوب هنرمند – این تجربه به سمفونی‌ای از رنگ و صدا بدل می‌شود. سفر غوطه‌ورانه قطعه‌ی اصلی نمایشگاه، «ون‌گوگ: سفری غوطه‌ورانه»، تجربه‌ای ۱۵ دقیقه‌ای است که روی پرده‌های عظیم دیجیتال به نمایش درمی‌آید.

بازدیدکنندگان طی چهار بخش همراهی می‌شوند: 1. دنیای درونی هنرمند، 2. جستجوی او برای نور در جنوب فرانسه، 3.

اقامت او در بیمارستان «سَن-رِمی» – جایی که در حین مراقبت روان‌پزشکی مناظر پشت پنجره را نقاشی می‌کرد، 4. و بخش پایانی که در آن هوش مصنوعی بیش از ۲۰۰۰ اثر او را تحلیل کرده و آثار دیجیتال تازه‌ای به سبک او تولید می‌کند. یکی دیگر از جذابیت‌ها، نصب تعاملی با لمس است که در آن صحنه‌های نمادین مانند «شب پرستاره» و «گندمزار با کلاغ‌ها» بسته به تعامل بازدیدکنندگان از آرام به طوفانی تغییر می‌کند، بازتابی از حالات عاطفی ون‌گوگ.

دگرگونی فرهنگی «ون‌گوگ: پی‌جویی نور» بازتاب‌دهنده‌ی دگرگونی فرهنگی گسترده‌تر در استانبول است؛ جایی که فناوری دیجیتال نه‌تنها شیوه نمایش هنر، بلکه شیوه تجربه و به یاد سپردن آن را بازتعریف می‌کند. مرکز تجربه دیجیتال در خط مقدم این تغییر قرار دارد، به عنوان نخستین مرکز تمام‌عیار از نوع خود در ترکیه. این مرکز، واقع در ساحل شاخ طلایی تاریخی، به‌سرعت به نمادی از هویت در حال تحول شهر تبدیل می‌شود؛ آمیزه‌ای از سنت و نوآوری فناورانه.

در ماه مارس، این مرکز میزبان نمایشگاه «از سنت تا آینده: بازتاب‌های دیجیتال حافظه فرهنگی» بود؛ نمایشگاهی چندبخشی که هنرهای سنتی ترکی را با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و پروجکشن تعاملی بازآفرینی کرد. سال گذشته نیز مرکز تجربه دیجیتال، نمایشگاه «فراتر از زمان: نیکولا تسلا» را برگزار کرد؛ سفری تقریباً ۱۰ دقیقه‌ای در واقعیت مجازی که زندگی، اختراعات و دنیای درونی تسلا را از شب طوفانی تولدش روایت می‌کرد.

احساس به جای تقلید در قلب خود، نمایشگاه ون‌گوگ بر این باور هنرمند تأکید دارد که نقاشی درباره‌ی کپی‌برداری از واقعیت نیست، بلکه درباره‌ی بیان احساس است. با استفاده از صداهای لایه‌لایه، سطوح واکنش‌پذیر و پروجکشن‌های نور پویا، احساسات او به شکلی آشکار، ملموس و تعاملی مجسم می‌شوند. ون‌گوگ در سال ۱۸۸۲ در نامه‌ای به برادرش تئو نوشت: «می‌خواهم به جایی برسم که مردم درباره‌ی آثارم بگویند: این مرد عمیقاً احساس می‌کند، این مرد به‌طور ظریف احساس می‌کند.»