مبادلات تجاری ترکیه با کشورهای تُرک‌زبان در پنج سال گذشته به ۶۲.۶ میلیارد دلار رسید

حجم کل مبادلات تجاری ترکیه با کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک (OTS) طی پنج سال گذشته به ۶۲.۶ میلیارد دلار رسیده است؛ رقمی که به‌گفته اداره آمار ترکیه (TurkStat)، عمدتاً ناشی از دستاوردهای حاصل از مسیرهای تجاری «دالان زنگزور» و «دالان میانی» بوده است. صادرات ترکیه به کشورهای عضو سازمان – جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان – در دوره ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ به حدود ۳۶.۶ میلیارد دلار رسیده و واردات ترکیه از این کشورها نیز در مجموع ۲۶ میلیارد دلار بوده است.

در این میان، جمهوری آذربایجان بیشترین میزان واردات از ترکیه را به خود اختصاص داده و در این بازه زمانی ۱۲.۸ میلیارد دلار کالا از ترکیه خریداری کرده است. این صادرات عمدتاً شامل ماشین‌آلات و تجهیزات مکانیکی، پلاستیک و محصولات پلاستیکی، و وسایل نقلیه موتوری بوده است. در مقابل، ترکیه نیز کالاهایی به ارزش ۵.۳ میلیارد دلار از آذربایجان وارد کرده که عمدتاً شامل سوخت‌های معدنی، پنبه، آلومینیوم، آهن و فولاد می‌شود.

روابط تجاری ترکیه و آذربایجان رو به گسترش است؛ به‌ویژه با توجه به انتقال منابع غنی نفت و گاز طبیعی آذربایجان به اروپا از طریق خاک ترکیه و پروژه‌هایی همچون خط لوله باکو–تفلیس–جیهان (BTC)، باکو–تفلیس–ارزروم (BTE) و خط لوله گاز طبیعی ترانس آناتولی (TANAP). ترکیه طی سال‌های اخیر بزرگ‌ترین خریدار برق از آذربایجان بوده که نشان‌دهنده همکاری متنوع دو کشور در حوزه انرژی و تقویت امنیت عرضه انرژی است.

دالان زنگزور – که جمهوری آذربایجان را به منطقه خودمختار نخجوان متصل می‌کند – یکی از مسیرهای کلیدی تجارت منطقه‌ای محسوب می‌شود و انتظار می‌رود با کاهش هزینه‌های لجستیکی و افزایش ظرفیت و حجم ترانزیت، روابط دو کشور را تقویت کند. همچنین این مسیر به عنوان «دالان زیربنایی» برای اتصال شبکه‌های برق و خطوط ارتباط دیجیتال میان ترکیه و آذربایجان مورد استفاده قرار خواهد گرفت. پیمانکاران ترک نیز در پروژه‌های بزرگ آذربایجان از جمله ساخت‌وساز مسکن، فرودگاه، شبکه‌های آب، برق و خطوط انتقال انرژی مشارکت دارند.

قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان در همین حال، صادرات ترکیه به قزاقستان طی پنج سال گذشته به ۱۰.۲ میلیارد دلار و واردات از این کشور به ۱۳.۲ میلیارد دلار رسیده است. در میان اقلام صادراتی ترکیه به قزاقستان، ماشین‌آلات، پوشاک کشباف و لوازم جانبی بیشترین سهم را داشته‌اند، در حالی که واردات ترکیه از قزاقستان عمدتاً شامل مس و محصولات مسی، سوخت‌های معدنی، آلومینیوم و فرآورده‌های آلومینیومی بوده است.

قزاقستان مهم‌ترین شریک تجاری ترکیه در آسیای مرکزی به‌شمار می‌رود و ترکیه نیز از جمله پنج کشور نخست سرمایه‌گذار در این کشور است. دالان میانی یکی از مسیرهای کلیدی حمل‌ونقل و تجارت در اوراسیا محسوب می‌شود که به افزایش مبادلات بین ترکیه و قزاقستان کمک کرده است. ترکیه در ماه ژوئیه سال جاری توافق‌نامه‌ای ریلی با قزاقستان برای توسعه دالان میانی امضا کرد تا حجم و کیفیت خدمات حمل‌ونقل ریلی در این مسیر افزایش یابد.

در همین بازه زمانی، حجم مبادلات تجاری ترکیه با قرقیزستان ۵.۴ میلیارد دلار و با ازبکستان ۱۵.۸ میلیارد دلار گزارش شده است. نشست سران کشورهای تُرک این داده‌ها در آستانه دوازدهمین نشست شورای سران کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک منتشر می‌شود که قرار است دوشنبه و سه‌شنبه آینده در شهر گابالای جمهوری آذربایجان برگزار شود. محور اصلی این نشست صلح و امنیت منطقه‌ای خواهد بود و انتظار می‌رود شرکت‌کنندگان ضمن بررسی تحولات منطقه‌ای و جهانی، توافق‌هایی برای تقویت همکاری و شکوفایی میان کشورهای تُرک‌زبان امضا کنند.

اعضای مؤسس سازمان کشورهای تُرک شامل جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان و ترکیه هستند؛ ازبکستان در سال ۲۰۱۹ به این سازمان پیوست. مجارستان، ترکمنستان، جمهوری تُرک قبرس شمالی (TRNC) و سازمان همکاری اقتصادی (ECO) نیز دارای وضعیت ناظر در این نهاد هستند.