سفالینه‌ای به شکل چهره انسان در قونیه کشف شد
باستان‌شناسان در شهرستان سیدیشهر استان قونیه، طی کاوش‌های باستانی در تپه گوک‌هویوک، قطعه‌ای سفالی منقوش به چهره انسان کشف کرده‌اند که قدمت آن حدود ۵ هزار سال برآورد می‌شود.
تپه گوک‌هویوک که در ۸ کیلومتری مرکز شهرستان و در زمینی به وسعت ۵ هکتار قرار دارد، نخستین‌بار در دهه ۱۹۵۰ توسط باستان‌شناس بریتانیایی جیمز مِلارْت شناسایی شد. در پی کشف آثار تاریخی در جریان یک پروژه آبیاری در سال ۲۰۰۲، اداره موزه قونیه بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ کاوش‌های نجات‌بخشی را در این محل انجام داد. پس از وقفه‌ای طولانی، حفاری‌ها در سال ۲۰۲۳ با سرپرستی رامزان گوندوز، دانشیار گروه پیش‌تاریخ دانشکده باستان‌شناسی دانشگاه سلجوق، از سر گرفته شد.
تپه گوک‌هویوک چشم‌اندازی کم‌نظیر از زندگی در دشت قونیه از حدود ۷۰۰۰ تا ۱۰۰۰ پیش از میلاد ارائه می‌دهد. در سومین سال کاوش‌های جدید، باستان‌شناسان به مجموعه‌ای از یافته‌های شاخص از جمله پیکره‌های حیوانی، مُهرها، سرپیکان‌های سنگ آتشفشانی (ابسیدین) و تبرهای سنگی دست یافتند. در میان این آثار، قطعه سفالی با چهره انسانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
به گفته گوندوز، این قطعه دارای نقش‌برجسته‌ای از ابروها، بینی و چشم‌های بادامی است که با دقت تراشیده شده‌اند. ابروها از لبه ظرف آغاز شده، در مرکز به بینی می‌رسند و چشم‌ها در دو سوی آن قرار دارند. این نقش در حین شکل‌دهی ظرف حکاکی شده است.
به گفته وی، نمونه‌های مشابه از چهره انسان روی سفال‌ها در محوطه‌های عصر برنز اولیه در غرب آناتولی مشاهده می‌شود، اما در دشت قونیه تاکنون نمونه‌ای به این کیفیت کشف نشده بود. وی افزود: «مردم گوک‌هویوک از سفالینه‌ها تنها برای پخت‌وپز استفاده نمی‌کردند، بلکه آن‌ها را حامل معانی نمادین و آیینی می‌دانستند. این قطعه احتمالاً بخشی از یک ظرف تشریفاتی بوده است.
هرچند ماهیت دقیق آیین‌ها هنوز روشن نیست، اما قطعاً ظرف برای مقاصد آیینی به‌کار می‌رفته است. بر اساس بررسی‌های اولیه، این قطعه انسانی حدود پنج هزار سال قدمت دارد و تاریخ‌گذاری دقیق آن با روش کربن ۱۴ در دانشگاه سلجوق انجام خواهد شد.» او درباره دیگر یافته‌ها نیز گفت: «سرپیکان‌های ابسیدین به نیزه یا تیر متصل می‌شدند و ابزارهای مؤثری برای شکار بودند. همچنین تبرهای کوچک سنگی از دوره نوسنگی و کالکولیتیک کشف شده که نشان‌دهنده ابزارهای کاربردی زندگی روزمره هستند.» گوندوز تأکید کرد که گوک‌هویوک تنها محوطه‌ای در دشت قونیه است که توالی استقراری پیوسته از نوسنگی تا عصر آهن ـ به مدت هفت هزار سال ـ را در خود جای داده است.
او افزود کاوش‌های ادامه‌دار می‌تواند این مکان را به مرکز مهمی برای پژوهش در تاریخ پیشاتاریخی آناتولی بدل کند.
این خبر در 27 شهریور 1404 منتشر شده است و شامل آخرین اطلاعات و تحولات مربوط به موضوع می‌باشد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره تخصصی، با تیم متخصصان ما در استانبول رزیدانس تماس بگیرید.